Öğretmenler ve Annebabalar İçin Disiplin Sağlama Yöntemleri
- Gelmek (Küçük şeyleri büyütmeyin)
- Fiziksel temas
- Göz Teması ve Sözsüz Uyarıcılar Kullanmak
- Vazgeç İfadeleri ve Uyarılar Kullanmak
- Öğrenciyi Yalnız Bırakmak veya Yerini Değiştirmek
- Kısa Ara Vermek
- Öğrenciyle Bireysel Konuşma (Davranışının nedenini anlamak için çocukla konuşmak, iyi bir dinleyici olmak)
- Ben Diliyle kendinizi anlatmak
- Üçlü eylem duyurusu
- Mantıksal Sonuçlar
- Sakinleşme taktiği
- Mola Süreci
- Tekrar denemeye davet etme
- Kontrol etme tekniği
- Sona erdirme tekniği
- “..... yerine” bakışı
- Mucize sorular
- Kırık Plak tekniği
- Bunu neden yaptığını ona sormak
- Yüzleştirmek
- Mizah gücünü kullanmak
- Ve, Demokratik sorun çözme yolları aramak
BEN DİLİ
Ben Dilinin Üç Ögesi Vardır:
- Davranışın (olayın) objektif olarak tanımı
- Davranışın size neye mal olduğu, etkisi (para, zaman, enerji kaybı)
- Duygularınız
Sen…………….davrandığında
…………………..dolayı
Kendimi………hissediyorum,
Örnek: Kullandığın eşyaları yerine koymadığında (olay) aradığımı bulamıyorum ve bulmak için çok zaman kaybediyorum(davranışın etkisi, verdiği zarar). Bu da beni geriyor(duygularım).
ÜÇLÜ EYLEM DUYURUSU
- Ben diliyle kendinizi ifade edin
- “Daha önce de söylemiştim. Bu iki oldu…” diyerek tekrar ben diliyle söyleyeceklerinizi söyleyin ve “…Eğer bir kez daha bunu yapacak olursan ben de …. yapmak zorunda kalacağım.” diyerek alacağınız önlemi söyleyin ve onu uyarın
- Yine aynısını yaparsa dediğinizi mutlaka yapın
Örnek :
- Derste arkadaşınla konuştuğunda benim dikkatim dağıldığı için dersin verimi düşüyor ayrıca sen ve arkadaşın da öğrenemiyorsunuz. Dikkatini derse vermek için ne yapacağını biliyor musun? Bu şekilde davranmanın nedenleri ve çözümü neler olabilir? Sana nasıl yardımcı olabilirim?, vb. Bir konuşmayla bu konuda yapabileceklerini konuşun
- Daha önce de derste konuşmanla ilgili olarak konuşmuştuk. Bir kez daha tekrarlanırsa yerini değiştireceğim
- Bu üç oldu, bundan sonraki derslerde şu sırada oturuyorsun
KIRIK PLAK TEKNİĞİ
Aynı sözcüğü tekrarlayarak söyleyin.
ÖRNEK:
- Çocuk - Söz veriyorum bir daha yapmayacağım
- Öğretmen - Güzel ama, yerin artık burası, burada oturacaksın
- Çocuk - Ama öğretmenim, söz veriyorum
- Öğretmen - Burada oturacaksın
- Çocuk - Lütfen öğretmenim
- Öğretmen - Burada oturacaksın
BUNU NEDEN YAPTIĞINI ONA SORMAK
Bu davranışının altındaki gerçek niyetini anlamak için ona bu davranışı neden yaptığını sorun.
ÖRNEK:
- Bunu yapmaktaki amacını bana açıklar mısın?
- Şimdi sen bu davranışınla bana ne demek istedin?
- Söylediğini tam olarak anlayamadım. Daha açık konuşur musun?
YÜZLEŞTİRMEK
Size yapılmasını istemediğiniz davranışının altındaki asıl niyeti anladığınızı belirterek, metamesajları çözün ve onunla yüzleştirin.
ÖRNEK:
- Sanırım onunla alay ediyorsun
- Bunu dersi kaynatmak için yapıyorsun sanırım
MİZAH GÜCÜNÜZÜ KULLANMAK
Yaptığı davranış veya söze esprili bir yanıt vererek durumdan etkilenmemiş gibi yapmak, lafı gediğine koymak.
DİKKAT: Karşınızdaki alay ettiğinizi zannedip olayı tırmandırabilir. Bu nedenle içten, samimi ve kinsiz olduğunuzu hissettirin.
TEKRAR DENEMEYE DAVET ETMEK
Basit bir davranıştan sonra kesin bir sınır koyun ve davranışını tekrar denemesi için fırsat verin.
- Eşyalarının yeri orası değil, şurası... “Hadi tekrar dene.”
- Benimle böyle konuştuğun zaman istediğini elde edemezsin. Bu soruyu tekrar sormayı dene.
- NOT: Direnirse, bu teknikten yumuşakça sınırlandırılmış seçimler ve mantıksal sonuçlar aşamasına geçebilirsiniz.
SINIRLANDIRILMIŞ SEÇENEKLER
Sunacağınız seçenekleri iki ya da üç taneyle sınırlandırın.
- “Ya arkadaşınla sessiz bir şekilde oturup ders dinlersiniz ya da sizi ayrı yerlere oturtmam gerekecek.”
- Seçenekler, koyduğunuz sınırlardır. Onları kesin olarak belirttikten sonra bunun ihlal edilmesine izin vermeyin.
- Seçeneklerinizi sunduktan sonra “ Hangisini yapmak istersin?” diye sorun. Böylece karar verme ve doğru davranma sorumluluğunu ona vermiş olursunuz.
- Eğer denileni yapmazsa kurallarınızı destekleyen mantıksal bir sonuç uygulayın. Seçenekleri tekrarlamaya ve onu ikna etmeye çalışmayın. Artık tavır alma zamanı gelmiştir. Pazarlık yapmayın.
MOLA SÜRECİ
İstenilen davranışı yapmak istemezse “yapmaya hazırlanması için odasında bir süre (5-10 dak.) geçirmesi, hazır olduğunu hissedince çıkabileceği ” söylenir. Molalar kısadır ve tekrar kullanılabilir. Mola, hapis gibi uzun değildir. Çünkü amacı öğretilenin öğrenilmesini sağlar.
Mola Kullanmanın Kuralları
- Bu metodu kullanmadan önce molanın ne olduğunu anlatın.
- Uygun bir mola yeri saptayın.
- Bir saat kullanın.
- Sınırlar test edildiğinde sınırlandırılmış seçenekleri olan bir mola kullanın.
- Kurallar ihlal edildiğinde, mola yöntemini doğrudan uygulayın.
- Moladan sonra temiz bir sayfa açın.
- İhtiyacınız olduğu sürece mola yöntemini kullanın.
Molayı Ne Zaman Kullanmalı?
- Sınırları test eden davranışlarda
- Saygısız davranışlarda
- Meydan okuyan davranışlarda
- Kin dolu ve inciten davranışlarda
- Şiddet dolu ve saldırgan davranışlarda
- Öfke nöbetlerinde
- Sınıf dışında da kullanılabilir.
KONTROL ETME TEKNİĞİ
Çocuğunuza kesin bir dile söylediğiniz şeyi tam olarak anlayıp anlamadığından emin olun. Özellikle duymazdan gelir ya da tepki vermezse mesajınız gerçekten anlaşıldı mı, duymazdan mı geldi araştırın. Söylediğimi anladın mı?, İstediklerim açık mı?, Benim söylediklerimden ne anladın?
SONA ERDİRME TEKNİĞİ
Tartışma devam ederse uygulanacak sonuç belirtilir ve susulur:
- “Bu konuda artık bir şey daha söylersen seni dinlemeyeceğim.”
- “Tartışma zamanı bitti. Sana söylediklerimi yapabilirsin ya da hazırlanmak için odanda 10 dakika düşünüp sakinleşebilirsin. (mola sonucu) Hangisini yapmak istiyorsun?”
SAKİNLEŞME TEKNİĞİ
Öfkeli ve bezgin durumlarda “Sanırım ikimizin de sakinleşmek için biraz zamana ihtiyacımız var. Bunu sakinleştikten sonra konuşalım.”Deyip bir mola vermek ve tekrar konuşmak.
SEÇENEKLERİN KEŞFEDİLMESİ
Ona, sorun ile ilgili olası seçenekleri düşünmesini ve o seçeneklerden birini seçerek sorumluluk üstlenmesini sağlayan tekniktir.
“Bu konuda kendine 10 üzerinden kaç puan veriyorsun?” Diye sorulur ve yanıttan sonra: “Peki, bunu bir puan arttırmak için ne yapmayı planlıyorsun?” diye sorulur. Bir hafta bunu yaptığında puan yükseltince puanı 10 puan yapana kadar bu işlemi tekrarlayın.
“..... YERİNE” BAKIŞI
Problem davranışa olumlu yedek veya alternatif
- “..... yerine ne yapabilirdiniz?”
Bu strateji, danışanın değişik bakış açılarıyla düşünme, davranma olasılıklarının farkında olmasına yardımcı olur.
